در گفت وگو با لینك بگیر مطرح شد
رخداد فرونشست های وسیع در 3 دشت كشور، بیشتر از ظرفیت آب برای آن مأموریت تعریف نكنیم
به گزارش لینك بگیر استاد دانشكده محیط زیست دانشگاه تهران با اخطار نسبت به فرونشست های وسیع در دشت های ورامین، میناب و رفسنجان در ادامه این فرونشست ها را تهدیدی برای محیط زیست دانست و اظهار داشت: این فرونشست ها در مناطق كشاورزی و یا حد فاصل شهرها و روستاها اتفاق می افتد و در واقع فرونشست زمین، جدی ترین مساله و در واقع بحران مورفولوژیك برای مهندسان و برنامه ریزان است.
دكتر احمد نوحه گر در گفتگو با ایسنا، فرونشست ها را از مخاطرات جدی در ۲۰ سال قبل برشمرد و اضافه كرد: مسأله فرونشست با فروچاله متفاوت می باشد، فرونشست ها با روندی آرام و در ابعادی وسیع تر رخ می دهند.
استاد دانشكده محیط زیست دانشگاه تهران اظهار داشت: بنا به تعریف یونسكو، فرونشست عبارت است از فروریزش و یا نشست سطح زمین كه به دلیل های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد. به صورت معمول این اصطلاح به حركت قائم رو به پایین سطح زمین كه می تواند با بردار اندك افقی همراه باشد، گفته می شود.
نوحه گر افزود: این تعریف، پدیده هایی چون زمین لغزش ها را به علت این كه حركت آنها دارای بردار افقی قابل توجهی است، هم چنین نشست در خاك های دستی را كه دارای مكانیزم متفاوتی است، شامل نمی گردد.
وی تصریح كرد: نوع این پدیده در مناطق مختلف، متفاوت و بر مبنای جنس و مقاومت خاك نوع آن هم متفاوت می باشد، بطوری كه پدیده فرونشینی بیشتر در دشت های اطراف تهران، رفسنجان و دشت های خراسان ها مشاهده می شود، اما پدیده فروچاله ها در دشت هایی نظیر میناب بیشتر مشاهده می شود. البته ما با پدیده فروچاله ها در شهری مثل تهران هم مواجهیم، اما نوع آن با فروچاله هایی نظیر میناب متفاوت می باشد.
استاد دانشكده محیط زیست دانشگاه تهران اظهار داشت: فرونشست زمین همچون مخاطرات محیطی جدی است كه ظرفیت های مختلف طبیعی و انسانی را به شدت گرفتار مشكل كرده است. پدیده فرونشست كه از آن بعنوان «مرگ پنهان زمین و خاك» یاد می شود، پدیده ای خزنده و كند بوده كه در بلند مدت به از میان رفتن سكونتگاه های بشری و زیرساخت های آنها منجر می شود. این پدیده با ایجاد تغییر در وضعیت مورفولوژیكی مناطق، می تواند سبب بروز تغییرات قابل ملاحظه ای در خصوصیات هیدرولوژیكی آنها شود.
نرخ فرونشست در ایران ۱۲۵ برابر نرخ استاندارد اتحادیه اروپا
دكتر نوحه گر با بیان این كه میزان فرونشست (نرخ فرونشست) در همه مناطق یكسان نیست، تصریح كرد: این نرخ در اتحادیه اروپا حداكثر ۴ میلی متر است، این در شرایطی است كه حد فرونشست در ایران بر اساس نظریات زمین شناسان و در مناطق مختلف كشور متفاوت می باشد، بطوری كه در بعضی مناطق تا ۵۰ سانتی متر (۱۲۵ برابر نرخ استاندارد اتحادیه اروپا) هم گزارش شده است. البته بنا به قول و نظریه برخی دیگر میزان فرونشست بخش هایی از جنوب غرب تهران ۳۶۰ میلی متر (۹۰ برابر نرخ استاندارد اتحادیه اروپا) برآورد شده است. البته باید گفت ابزار و تجهیزات دقیقی در این زمینه به دلیل زیاد بودن هزینه خرید آن در دست نیست.
وی فرونشست را پدیده ای ویرانگر دانست و اظهار داشت: جهت بررسی دقیق این بحران محیطی ابتدا باید شناخت دقیقی از این پدیده داشته باشیم تا بعد از آن بتوان با ابزار دقیق، نرخ مشخص شده آنرا بدست آورد.
جنوب شهر تهران به شدت با پدیده فرونشست زمین (زلزله خاموش) مواجه است
استاد دانشكده محیط زیست دانشگاه تهران با اشاره به این زلزله خاموش، خاطرنشان كرد: برای نمونه جنوب شهر تهران به شدت با این پدیده روبه روست و این قسمت سالی ۳۵ سانتی متر فرونشست دارد. منطقه جنوب و جنوب غربی تهران یكی از مناطق بسیار مهم می باشد كه فرونشست در آن گزارش شده است.
دكتر نوحه گر با بیان این كه فرونشست تبعات اجتماعی فراوانی دارد، تسریع روند مهاجرت از روستاها و شهرهای كوچك به كلان شهرها را از علل عمده این پدیده دانست و اظهار داشت: این عامل می تواند سبب صدمه پذیری اكوسیستم شود و تبعات آن برای محیط زیست، زیر ساخت های اقتصاد و صنعتی، فرهنگ و مسائل اجتماعی كشور بسیار زیان بار خواهد بود.
فرونشست آخرین مرحله بیابان زایی است
استاد دانشكده محیط زیست دانشگاه تهران با بیان این كه فرونشست آخرین مرحله بیابان زایی است، در ادامه برگشت فرونشست ها را ناممكن دانست و تصریح كرد: باید شیوه های مدیریت منابع آب و الگوی مصرف در بخش های كشاورزی، صنعت و حتی شرب اصلاح گردد.
دكتر نوحه گر با بیان این كه باید در اسرع وقت نسبت به شناسایی آب های نامتعارف و سرمایه گذاری برمبنای ظرفیت ها اقدام كرد، اضافه كرد: سپس با توجه و بر طبق این ظرفیتها می توانیم بازچرخانی آب داشته باشیم كه این امر می تواند فشار بر روی آب های سطحی و خصوصاً زیرزمینی را كم كند.
تصمیم گیری ها باید بر اساس ظرفیت های محیط طبیعی ایران باشد
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه اظهار داشت: باید ظرفیت های محیط طبیعی ایران را شناخت و تصمیم گیری ها را بر اساس آن ظرفیت ها انجام داد. مقدمه شناخت این ظرفیت ها باید بر اساس مطالعات دقیق و پایه صورت گیرد و سپس به سمت تعریف استراتژی و تدوین برنامه اصولی در زمینه آب های زیرزمینی و مهار پدیده فرونشست رفت.
وی با تاكید بر لزوم انجام مطالعات دقیق و پایه در زمینه رفتارها و شرایط اقلیمی كشور، تصریح كرد: با عنایت به خشكسالی باید برداشت آبهای زیرزمینی بر مبنای ظرفیت های محیط باشد، هم چنین باید بر مبنای میزان و ظرفیت آب برای آن مأموریت تعریف كرد. در غیر این صورت شكنندگی اكوسیستم می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به كشور تحمیل كند.
وضعیت ۴۰۰ دشت از ۶۰۰ دشت كشور بحرانی است
استاد دانشكده محیط زیست دانشگاه تهران با بیان این كه نباید بیشتر از ظرفیت آب برای آن مأموریت تعریف كنیم، خاطرنشان كرد: خط قرمز برداشت از سفره های زیرزمینی ۴۰ درصد است كه البته تا سقف ۶۰ درصد هم مجاز دانسته شده، اما بیشتر از آن به بروز فرونشست ها منجر می شود كه سبب رخ دادهای غیرقابل جبرانی خواهد شد.
دكتر نوحه گر با بیان این كه از ۶۰۰ دشت كشور، حدود ۴۰۰ دشت وضعیت بحرانی دارند، اضافه كرد: در این مناطق امكان بهره برداری از آب وجود ندارد، حال آن كه در خیلی از همین مناطق مجوزهایی برای راه اندازی صنایع بزرگ آب بر نظیر صنایع فولاد و آلومینیوم صادر می شود.
ایشان در ادامه اضافه كرد: فرونشست زمین معضلات جدی اجتماعی، اقتصادی و هم چنین مهاجرت به سمت شهرها را به دنبال دارد.
برای پیشگیری از فرونشست های زمین باید با آبخون داری نفوذپذیری خاك را افزایش داد
استاد دانشكده محیط زیست دانشگاه تهران برداشت آب بر مبنای ظرفیت سفره های آب زیرزمینی را حداقل كار برای پیشگیری از بروز فرونشست زمین دانست و اظهار داشت: باید با آبخوان داری مناسب، امكان نفوذپذیری خاك را افزایش داده و بر اساس ظرفیت های محیط طبیعی از آن بهره برداری نماییم.
دكتر نوحه گر تصریح كرد: برای پیشگیری از خسارت ها و تلفات ناشی از این پدیده، جلوگیری از هر راه، مفیدتر و مقرون به صرفه تر است، پس بهتر است تدابیر لازم برای توسعه نیافتن این پدیده بحران زا اندیشیده شود و اعمال نظارتی بر اجرای صحیح آبخوانداری داشت و مدیریت منابع آب هم به صورت دقیق اعمال شود. بعنوان راهكار بلند مدت بر اساس ظرفیت محیط طبیعی ایران چاره ای جز اصلاح روش های مدیریت منابع آب وجود ندارد و حداقل برای سایر دشت های در معرض صدمه باید چاره ای برنامه محور اندیشیده شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب